İsrail'in teknoloji devleri Google ve Amazon'dan talep ettiği gizli "göz kırpma mekanizması" gündeme bomba gibi düştü. İddialara göre İsrail, bu şirketlerden yabancı mahkemelerden gelen veri taleplerini gizlice kendisine bildirmelerini istedi. Bu durum, veri gizliliği ve uluslararası hukuk açısından ciddi soru işaretleri yaratıyor.

Gizli Sinyallerle Veri Paylaşımı İddiası

Sızdırılan belgelere göre, İsrail'in talebi Google ve Amazon'un, İsrail'e ait verilerin yabancı ülke mahkemeleri veya güvenlik kurumları tarafından talep edilmesi durumunda, bu paylaşımı doğrudan açıklamadan gizli bir sinyal ile iletmesini öngörüyor. Bu gizli sinyal, "özel tazminat ödemesi" adı altında yapılacak küçük ödemelerle gönderiliyor. Ödeme miktarı, veriyi isteyen ülkenin telefon koduna göre belirleniyor. Örneğin ABD'den (+1) gelen bir talep için 1.000 şekel, İtalya'dan (+39) gelen bir talep için 3.900 şekel ödeniyor. Şirketlerin hangi ülkeye veri aktardıklarını bildirememesi durumunda ise 100.000 şekel (yaklaşık 30.000 dolar) "geri bildirim" olarak yatırmak zorunda kalıyor.

Uzmanlar, bu yöntemin yasal açıdan son derece riskli olduğunu belirtiyor. Eski ABD'li savcılar, "Bu mekanizma mahkeme emirlerinin gizliliğini ihlal edebilir ve şirketleri ABD yasalarıyla çatışma riskiyle karşı karşıya bırakabilir" değerlendirmesini yapıyor.

Nimbus Projesi ve Tartışmalı Şartlar

Belgeler, Google ve Amazon'un bu gizli sistemi kabul etmesinin yanı sıra, İsrail'in diğer taleplerini de yerine getirdiğini gösteriyor. "Nimbus Projesi" olarak bilinen anlaşmaya göre şirketler:

• İsrail'in devlet kurumlarının, güvenlik servislerinin ve ordunun bulut hizmetlerini nasıl kullandığına müdahale edemiyor.
• Hizmet erişimini askıya alamıyor veya kısıtlayamıyor.
• İnsan hakları ihlalleri gerekçesiyle hizmetleri durduramıyor.

Bu maddeler, Microsoft'un geçtiğimiz ay İsrail ordusunun Filistinli sivillerin telefonlarını izlemek için kullandığı sistemin erişimini kapatmasının ardından yeniden gündeme geldi. Microsoft, bu adımı "sivillerin kitlesel gözetimini kolaylaştırmak istemiyoruz" diyerek savunmuştu. Ancak Nimbus sözleşmesi, Google ve Amazon'un benzer bir adım atmasını açıkça yasaklıyor.

Şirketlerden ve İsrail'den Açıklamalar

Google ve Amazon, Guardian'ın sorularına verdikleri yanıtta iddiaları reddetti. Google sözcüsü, "ABD yasalarına veya başka bir ülkenin hukukuna aykırı davranmamız söz konusu değil. Bu tür iddialar tamamen yanlış" dedi. Amazon ise "Müşteri verileriyle ilgili yasal taleplere dair küresel ölçekte katı bir süreç uyguluyoruz. Bu süreci gizlilik yükümlülüklerini aşacak şekilde değiştirmiyoruz" açıklamasında bulundu.

İsrail Maliye Bakanlığı da haberdeki iddiaları "asılsız" olarak nitelendirdi ve "Şirketler, İsrail'in hayati çıkarlarını koruyan sıkı sözleşme hükümlerine tabidir" ifadelerini kullandı.

Bu iddialar, teknoloji şirketlerinin veri gizliliği konusundaki sorumluluklarını ve hükümetlerle olan ilişkilerini bir kez daha tartışmaya açıyor. Nimbus Projesi ve benzeri anlaşmalar, gelecekte daha fazla tartışmaya yol açacağa benziyor. Özellikle insan hakları örgütleri ve bazı çalışanlar, bu tür projelerin etik ve hukuki sınırlarını sorgulamaya devam edecekler.