Avrupa Birliği (AB), Orta Asya ülkeleriyle işbirliğini güçlendirmek için önemli bir adım attı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Orta Asya ülkeleriyle ulaşım, ham maddeler ve temiz enerji gibi alanlarda işbirliğini artırmak amacıyla 12 milyar avro değerinde bir Küresel Geçit yatırım paketi hazırladıklarını duyurdu. Bu yatırım paketi, bölgedeki stratejik ortaklıkları derinleştirmeyi ve yeni iş birliği fırsatları yaratmayı hedefliyor.
AB ve Orta Asya Arasında Yeni Bir Dönem
Özbekistan'ın Semerkant şehrinde düzenlenen ilk AB-Orta Asya zirvesinde konuşan Von der Leyen, AB'nin Orta Asya ülkeleriyle uzun süreli ilişkilerde yeni bir sayfa açmak istediğini vurguladı. "Bugün bir dönüm noktasındayız," diyen Von der Leyen, "Ortaya çıkan yeni küresel engeller yatırımları yeniden yönlendiriyor veya kesiyor. Dünya çapındaki güçler yeni etki alanları oluşturuyor" şeklinde konuştu. Orta Asya'nın stratejik konumunun küresel ticaret yollarını ve yatırım akışlarını açabileceğine dikkat çeken Von der Leyen, yeni yatırımların ekonomileri güçlendireceğini ve yeni dostluklar kuracağını belirtti.
Von der Leyen, "Biz Avrupalılar, 1000 yıllık tarihinizin bu yeni bölümünde sizlerle ortak olmak istiyoruz. Bu yüzden bugün Orta Asya ve Avrupa arasında yeni bir stratejik ortaklık kuruyoruz" dedi. Bu yeni ortaklığın, iki bölge arasında daha derin bağlantılar kuracağını, yeni iş birliği fırsatlarına yol açacağını, enerji sektörü, güvenlik, dijitalleşme ve turizme katkı sunacağını ve insanları bir araya getireceğini ifade etti.
Yatırımların Odak Noktaları
AB'nin Küresel Geçit yatırım programı, özellikle Orta Koridor olarak da bilinen Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Koridoru'na odaklanıyor. Geçen yıl bu koridor için 10 milyar avro taahhüt edildiğini hatırlatan Von der Leyen, 2025'te Özbekistan'da koridor için özel finansman sağlayacak ve ilerlemeyi değerlendirmeye olanak tanıyacak yeni bir yatırımcı forumu düzenleneceğini söyledi. Ayrıca, Orta Asya ve Güney Kafkasya ülkeleri arasında sorunsuz sınır geçişlerinin de Karadeniz'e ulaşmak için şart olduğunu vurguladı.
Von der Leyen, AB ile Orta Asya ülkelerinin kritik ham maddeler konusunda daha fazla işbirliği yapacağının altını çizdi: "Ülkeleriniz muazzam kaynaklara sahip. Bölge, küresel manganez rezervlerinin yüzde 40'ına, ayrıca lityum, grafit ve daha fazlasına sahip. Bu ham maddeler gelecekteki küresel ekonominin can damarıdır. Ancak aynı zamanda küresel oyuncular için çok çekicidir. Bazıları yalnızca çıkarmak ve kullanmakla ilgilenir. Avrupa'nın teklifi farklıdır. Yerel endüstrilerinizi geliştirmekte ortağınız olmak istiyoruz. Katma değer yerel olmalıdır."
Yeni Projeler ve Beklentiler
Von der Leyen, "Birlikte, madencilikten rafineriye, yeni araştırma laboratuvarları açmaktan yerel işçileri eğitmeye kadar ham madde değer zinciri boyunca yerel endüstriler inşa edebiliriz. Uzun vadeli bir ortaklık kurmak istiyoruz" dedi. AB ve Orta Asya'nın ulaşım koridoru, ham maddeler, temiz enerji ve dijital bağlantı gibi öncelik alanlarında başarabileceği çok şey olduğunu ifade eden Von der Leyen, 12 milyar avro değerindeki yatırım paketinin bu alanlarda yeni projelerin başlatılmasını sağlayacağını belirtti.
Bu yatırım paketi ve stratejik ortaklık, AB'nin Orta Asya ülkeleriyle ilişkilerini derinleştirmeyi ve bölgedeki ekonomik ve siyasi istikrarı desteklemeyi amaçlıyor. Ulaşım, enerji ve ham madde alanlarındaki işbirliğinin artması, bölgedeki ticaretin ve yatırımın canlanmasına katkı sağlayabilir. Ayrıca, bu ortaklık, Orta Asya ülkelerinin küresel ekonomiye entegrasyonunu hızlandırarak, refah düzeylerinin yükselmesine yardımcı olabilir.
