Trabzon'da Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) ve Trabzon Üniversitesi iş birliğiyle hayata geçirilen proje, dünya tarihine geçmeye hazırlanıyor. Bilim insanları, tarımsal atıklardan vanilin üreterek hem ülke ekonomisine katkı sağlayacak hem de dünyada sınırlı alanda üretilen bu değerli bileşeni daha erişilebilir hale getirecek.

Atıklardan Vanilin Üretimi: Türkiye'de Bir İlk

KTÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Fulya Ay, KTÜ Maçka Meslek Yüksekokulu Kimya ve Kimyasal İşleme Teknolojileri Bölümü Dr. Onur Tolga Okan ve Trabzon Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Ayşegül Özer, laboratuvarda vanilin üretimi için güçlerini birleştirdi. TÜBİTAK'a sunulan ve desteklenen "Biyoteknolojik Yaklaşımlarla Ferulik Asit Tabanlı Biyovanilin Üretim Süreçlerinin Optimizasyonu" projesi, buğday ve yulaf kepeği gibi tarımsal atıkların bakterilerle işlenmesiyle vanilin elde etmeyi amaçlıyor.

Proje yürütücüsü Dr. Fulya Ay, 3 yıl sürecek bu çalışmayla Türkiye'de daha önce yapılmamış bir başarıya imza atmak istediklerini belirtiyor. Ay, "Vanilyanın içerisindeki vanilyaya aromasını, kokusunu, tadını veren vanilini, biyoteknolojik olarak bakteriler tarafından üreteceğiz. Bu projede iki ana hedefimiz var: tarımsal atıkları kullanarak vanilin üretmek ve ülkemizdeki bu atıkları değerlendirmek" şeklinde konuştu.

Vanilin Üretiminin Önemi ve Zorlukları

Vanilya bitkisinin her yerde yetişmemesi ve üretiminin zorlu olması nedeniyle vanilin oldukça değerli bir bileşen. Dünya vanilya ihtiyacının büyük bir bölümünü Madagaskar karşılıyor. Türkiye'de ise vanilya üretimi oldukça sınırlı. Bu durum, vanilinin pahalı olmasına ve talebin karşılanamamasına neden oluyor. İşte bu noktada, Trabzon'daki bilim insanlarının projesi devreye girerek, atıklardan vanilin üretimiyle bu soruna çözüm sunmayı hedefliyor.

Dr. Ay, "Vanilinin biyoteknolojik yöntemle üretilmesiyle ilgili olarak genelde diğer ülkelerde yapılan çalışmalar devam ediyor. Dolayısıyla Türkiye'deki bu açığı bu projeyle kapatmış oluyoruz aslında. Çalışmalar güzel giderse çok şeyler çıkacak. Bu anlamda Türkiye'de yapılmayan işleri yapmış olacağız" dedi.

Projenin Sonuçları ve Etkileri

Trabzon'da başlayan bu inovatif proje, sadece bilimsel bir başarı değil, aynı zamanda ekonomik ve çevresel faydalar da sağlayacak. Tarımsal atıkların değerlendirilmesiyle çevre kirliliğinin azaltılmasına katkıda bulunulacak, vanilin ithalatının azalmasıyla ülke ekonomisine destek sağlanacak ve Türkiye, vanilin üretiminde söz sahibi bir ülke haline gelecek. Projenin başarılı olması durumunda, elde edilen vanilin gıda, kozmetik ve ilaç gibi farklı sektörlerde kullanılabilecek.